`

ޖުވެނައިލް ޖަސްޓިސް ޓްރެއިނިންގ ނިންމުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި މިނިސްޓަރ އޮފް ހޯމްލޭންޑް ސެކިއުރިޓީ އެންޑް ޓެކްނޯލޮޖީ ޢަލީ އިޙްސާން ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅު

(15 އޮގަސްޓް 2024)

ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ޙަމްދާ ޝުކުރު ކުރަން. އަޅުގަނޑުމެންގެ މާތް ރަސޫލާ މުޙައްމަދު ﷺ އަށް ސަލަވާތާ ސަލާމް ލެއްވުމަށް އެދި ދުޢާ ކުރަން.  މި ޞަލަވާތާ ސަލާމުގައި އެކަލޭގެ ފާނުންގެ އާލު އަޞްޙާބުން ޝާމިލްކުރަން.

މި ޑިޕާޓްމެންޓް ހިންގުމާ ހަވާލުވެ ހުންނެވި ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރ، ކޮމިޝަނަރ އޮފް ޕްރިޒަންސް، މިނިސްޓްރީގެ އިސްވެރިން، ޑިޕާޓްމަންޓްގެ އިސްވެރިން، އަދި މި ޝަރަފެވެރި ހަފްލާ އެބަޔަކަށްޓަކައި ޝަރަފްވެރިވެގެންދާ މިއަދުގެ  ޓްރެނިންގެ އެންމެހާ ބައިވެރިން.

އައްސަލާމް ޢަލައިކުމް ވަރަޙްމަތުﷲ ވަބަރަކާތުހޫ

ތިބޭފުޅުންނަށް ދެންމެގަ ރިމާކްސްއިންވެސް ފާހަގަ ކުރެވުނު ފަދައިން، އަޅުގަނޑުމެން މި ގެންގުޅެނީކީ އަދި މިހާތަނަށް އެންމެ ފުރިހަމަ ނިޒާމެއްނޫން. އެހެންނަމަވެސް ވަރަށް މުހިންމު ބޭނުންޖެހިފައޮތް ނިޒާމެއްގެ ތެރޭގައި އަޅުގަނޑުމެން މިއުޅެނީ. މިނިޒާމު އިތުރަށް ފުރިހަމަ ކުރުމަކީ މި ނިޒާމުގެ ތެރެއިން މަސައްކަތް ކުރައްވާ ބޭފުޅުން މިނިޒާމަށް އަޙުލުވެރިވެ، ޕްރެކްޓިކަލީ އިންޕްލިމެންޓް ކުރަމުންދާއިރު ދިމާވާ ކަންތައްތަކާ ދޭތެރޭގައި ފުންކޮށް ވިސްނާ ދެންމެ ވިދާޅުވި ފަދައިން ކަމާގުޅޭ ހުރިހާ އިދާރާތަކެއް ގުޅިގެން މިއަށް ދާއިމީ ޖުމްލަ ހައްލެއް ހޯދޭ ހިސާބުން ފުރިހަމަވާ ނިޒާމެއް. ވަރަށް ގިނަފަހަރަށް އަޅުގަނޑުމެން އެކިއެކި ގައުމުތަކުގެ ނިޒާމުތައް ކޮޕީކޮށްގެން މިގެންނަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ޚާއްޞަކޮށް ޑިމޮކުރަޓިކް ވެށި ފުރިހަމަ ކުރުމަށްޓަކައި. އަދި ހަމަ އެއާއެކުގަ ކުޑަދިންގެ ޙައްގުތަކާ އެހެނިހެން މާޖިނަލައިޒް ޕޮޕިއުލޭޝަންތަކުގެ ޙައްގުތައް ހިމާޔަށް ކުރެވޭގޮތަށް ސިސްޓަމްތައް އިމްޕްލިމެންޓް ކުރަމުން އަބަދުވެސް މިދަނީ. ދާއިރުގަ އަބަދުވެސް ގަބޫލުކުރަންޖެހޭނެ ދުނިޔެ ބަދަލުވަމުންދާވަރަކަށް މިނިޒާމުތައް ސިސްޓަމްތައްވެސް ޖެހޭނެކަން ބަދަލުވާން. އަޅުގަނޑުމެން އިހަށް ދުވަހު ގަބޫލުކުރިގޮތެއްނޫން މިހާރު ބައެއް ކަންކަމުގަ ގަބޫލުކުރާނީކީ. އަދި ގަބޫލު ކުރާގޮތެއްނޫން މަދާމާ ބައެއް ކަންކަމުގަ ގަބޫލުވެގެން އަންނާނީކީ. ހަމައެއާއެކު ޕެރެލަލް ކޮށް ދެން ގަބޫލުކުރައްވަންޖެހޭ އަނެއް ހަގީގަތަކީ ކޮންމެ ނިޒާމެއްވެސް އެއީ ގާނޫނު ނެގެހެއްޓުމަށް ތަޢާރަފް ކުރެވޭ ނިޒާމެއް ކަމަށް ވެއްޖެއްޔާމުން އެނިޒާމެއް އެކްސްޕްލޮއިޑް ކުރުމަށްޓަކައި  ޕެރެލެލް ސިސްޓަމަކުން އަބަދުވެސް މަސައްކަތް ކުރާނީ. ޖުވެނައިލް ޖަސްޓިސް ސިސްޓަމް އަޅުގަނޑުމެން ތަޢާރަފްކުރާ ދުވަހު ބައެއް މީހުން ދިރާސާ ކުރަން ފާށާނެ މިނިޒާމުގެ ތެރެއިން ތިމަންނާމެންނަށް އެންމެ ބޮޑު ފައިދާއެއް ލިބޭނީ ކޮންގޮތަށްކަށް މެނޫއްވަރ ކޮށްގެންތޯ. އޭގެ ހުރި ބައެއްކަހަލަ ކަންކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިހާރު ފެންނަމުން އެބަދޭ. އޭގެ ތެރޭގައި ކުޑަކުދިން އެކްސްޕްލައިޑް ކުރާ މަންޒަރު ފެނިގެން އެބަދޭ. ތަފާތު އެކި ކްރައިމްތަކަށް ކުދިން އިންޓްރޮޑިއުސް ކުރާ މަންޒަރު ފެނިގެން އެބަދޭ. ބޮޑެތިމީހުން ކުށްކޮށްފަ ކުޑަކުދިން ލައްވާ އޭގެ ޒިންމާ ނަގުވާ ތަން އެބަ ފެނިގެންދޭ. ކުޑަކުދިން ވަލްނަރަބަލްކޮށް ސޮސައިޓީގަ ތިއްބާ އެކުދިންނަށް އާ ވިސްނުމެއްކަމަށް އާ މޮޅު ދިރިއުޅުމުގެ ގޮތްތަކެއް ކަމަށް ވިސްނަދީގެން ކުށުގެ މާހައުލަށް އެކުދިން އެބަގެނެސްދޭ. ގެނެސްދޭއިރު އެކުދިންނަށް ކަށަވަރުކަން މިދެނީ ޖުވެނައިލް ޖަސްޓިސް ނިޒާމުގެ ތެރެއިން  އެކުދިންނަކީ ރައްކާ ތެރިވެގެންވާ ބައެއްކަން. އެހެންނަމަވެސް މި މުޅިނިޒާމުގެ މަގުސަދަކީ ކްރައިމްގެ ތެރެއަށް ވަދެގެންދާ ކުއްޖަކު، ކްރައިމް އިން ޕްރިވެންޓް ކުރުމާއި ރިސްކަށްދާ ކުއްޖާ ހިމާޔަތް ކުރުމާއި އަދި ނިޒާމުގެ ތެރެއަށް ވަދެގެން އަންނަ ކުއްޖާއާދޭތެރޭގަ ރަނަގަޅަށް އަޅާލުމާއި އެކުއްޖާ ވީއެންމެ އަވަހަކަށް ރީހެބިލިޓޭޓްކޮށް އެކުއްޖާ ހުންނަންޖެހޭ މުޖުތަމައަށް ނެރުން. މި ބޮޑެތި މާތް މަގުޞަދުތައް ހާސިލުކުރުމަށްޓަކައި މިމުޅި ނިޒާމު އެކުލެވިފަ މިވަނީ. އެހެންވީމަ މިއަދު ތަމްރީން ވެގެންދާ ކޮންމެ ބޭފުޅަކު ވާންޖެހޭނެ މިނިޒާމުގެ އެޑްވަކޭޓަކަށް. މި ނިޒާމުގަ ހުރި ގޮންޖެހުންތައް ދެނެގެންފަ އެކްސްޕްލޮއިޓް ކުރަންއުޅޭމީހުން އެކްސްޕްލޮއިޓް މިކުރަނީ ކޮންކޮން އެވެނިއުސް ތަކުންތޯ ދެނެގެންފަ އެއަށް ވިޖިލެންޓް ވާންޖެހޭނެ. އޭރަށް މި ނިޒާމު މީގެ ޒާތުގަ ޕްރޮޓެކްޓް ކުރެވޭނީ . މިފަދަ ނިޒާމެއް ވަރަށް އަވަހަށް މީހުން މިއާދޭތެރޭގަ ވަރަށް އަވަހަށް  ސުވާލު އުފައްދަން ފަށާނެ މާބޮޑަށް އެ ނިޒާމަށް އެކްސްޕްލޮއިޑް ކުރެވޭ ކަމަށް ވެއްޖެއްޔާ.

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކްރިމިނަލް ޖަސްޓިސް ސިސްޓަމްގެތެރޭގައި ހެދިފަހުރި ހުރިހާ ގާނޫނެއް ހުރިހާ ނިޒާމުތަކެއް މިވަނީ މިވަގުތު ޑެސްކުގަ އަސްލު. އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެން މި ދަނީ އަބަދުވެސް މި ގާނޫނުތަކަށް އޭރެއްގަ ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތައް އަބަދުވެސް ބަލަމުން. އަދި އެގާނުނުތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުތައް ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލިހުގެ ތެރެއިން ގެންނަމުން. ހަމައެއާއެކުގަ ވިސްނާލަންޖެހޭ އަނެއް ހަގީގަތަކީ އަޅުގަނޑުމެން މިގޮތަށް ގާނޫނުތައް ފްރޭމް ކުރާއިރުގަ ރާއްޖޭގަ އެބަހުރިތޯ އަޅުގަނޑުމެންގައިގަ މިނިޒާމު ފުރިހަމައަށް އިންޕްލިމެންޓް ކުރާނެވަރު. ފައިނޭންޝަލީ އެކެޕޭސިޓީ އެބަހުރިތޯ. ހިއުމަންރިސޯސް ވައިސްކޮށް އެކެޕޭސިޓީ އެބަހުރިތޯ. އަޅުގަނޑުމެން ނަށް މިދެ ޗެލެންޖަސް ދިމާވެފައެބައޮތް މިވަގުތު ޖުވެނައިލް ޖަސްޓިސް ސިސްޓަމް ފުރިހަމައަށް އިންޕްލިމެންޓް ކުރުމަށް. ގާނޫނުން ކޯލްކުރާ ސެންޓަރުތައް ހެދުމުން ފެށިގެންގޮސް  އެސެންޓަރުތަކުގެ ގާނޫނުގެ ރޫހުން އެގަބޫލު ކުރާ ޓްރެއިނިންގ ދެއްވަން ނުވަތަ ޚިދުމަތް ދެއްވަން ތިބެންޖެހޭ ބޭފުޅުން ނެތުމާ ހިސާބުންގޮސް ގާނޫނު ދެން ކޯލް ކުރާ ކޮންޓިނިއަސްލީ މިނިޒާމު އިވެކުއޭޓް ކުރަންޖެހޭ ޕްރޮސެސްތަކާ ހިސާބަށް. މީ ހުސް މިވަގުތު ލެކްވެފަ ހުރިކަންކަން އަސްލު.

ބައެއް ނަޒަރިއްޔާތަކުން ވިސްނާ އިރު ގަބޫލު ކުރެވިދާނެ މީ މިގާނޫނުގަ ހުރި މައްސަލައެކޭ. އަނެއްބައި ނަޒަރިއްޔާތުން ބުނެވިދާނެ އަޅުގަނޑުމެންގެ މައިންޑްސެޓްގަ ހުރި މައްސަލައެކޭވެސް. އެހެންނަމަވެސް އެބަޖެހޭ ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ރިޔަލައިންމެންޓަކަށް އަންނަން. އަދި ނިޒާމުތެރޭގައި ކޯލްކުރާ ބައެއް ސިސްޓަމްތައް އަޅުގަނޑުމެން ހަދާއިރު ރާއްޖެއަށް އެންމެ އެކަށީގެންވާ ގޮތަށްތޯ އެސިސްޓަމް މި ތަރުތީބުކުރެވެނީ. އެވެސް އަޅުގަނޑުމެން ބަލަންޖެހޭނެ ކަމެއް. މިގޮތުން އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ އަޅުގަޑުމެން މިހާރު މި ސަރުކާރުގެ އެއްވިސްނުމެއް އެއީ ޖުވެނައިލް ޖަސްޓިސް ގާނޫނޫން ލުކްފޯވާޑް އެބަކުރޭ އަޅުގަނޑުމެން ލޯންގްޓާމް ރެސިޑެންޝަލް ކެއަރ ފެސިލިޓީއެއް ގާއިމުކުރުން. ކުދިން އެތަނުގަ ބޭތިއްބުމަށްޓަކައި. އެތަން އަޅުގަނޑުމެން ތަންކޮޅެއް އައުޓް އޮފްދަ ބޮކްސް ވިސްނުމަކުން އެތަނާ ދޭތެރޭގަ މިވިސްނީ. ވިސްނާފަ އެތަނަކީ އެއީ ވަކި ރަށެއްކަމަށް ކަނަޑައަޅާ ދ. އަތޮޅު ވާނީ އަކީ އެރަށް ކަމަށް ކަނޑައެޅި އެރަށުގަ މިވަގުތަށް އަޅުގަނޑުމެން މިކިޔާ ހޯޕް އައިލޭންޑް ގާއިމުކުރުމުގެ މަސައްކަތް މިވަގުތު ސަރުކާރުން ވަރަށް އިސްކަމެއް ދީގެން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތެއް. މިރަށް ނިމުނީމަ މިރަށަކީ ޖުވެނައިލް ޖަސްޓިސްގެ އަޅުގަނޑުމެންގެ ރިހެބިލިޓޭޝަނާ ޕްރިވެންޝަންގެ އެންމެ ބޮޑު މަސައްކަތް ހިނގަމުންދާނެ ސެންޓަރަކަށް ވެގެންދާނެ.

އަޅުގަނޑުމެންނަށް ޑިސްޓްރިބިއުޓެޑް ނިޒާމެއްގަ ރާއްޖޭގެ ޕޮޕިއުލޭޝަން އޮންއިރުގަ  ފަސޭހަކަމެއްނޫން ރައްޔިތުންތިބި ހުރިހާ ދިމާލެއްގަ އަޅުގަނޑުމެންގެ ރިސޯސްތައް ގާއިމުކުރުމަކީ. އެހެންވީމަ ޕޫލް ކޮށްގެން މިހުރީހާ ނިޒާމެއް ނުވަތަ ހުރިހާ ފެސިލިޓީއެއް އެއްދިމާލަކަށް ގެނެވިއްޖެނަމަ ދޭ ޚިދުމަތުގެ ކޮލިޓީ ރަނގަޅުވާނެކަމަށް  އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަން. އެހެންވެ އަޅުގަނޑުމެން އެހާ އިސްކަމެއް ދީގެން ހޯޕް އައިލޭންޑް ޕްރޮޖެކްޓް މިގެންދަނީ ކުރިއަށް. މީގެ ނަތީޖާ އަކަށްވާނީ މާތްﷲގެ އިރާދަފުޅާއެކުގަ އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިހާރު މިސިސްޓަމުގެ ތެރެއިން އަޅާލާންޖެހޭ ކުދިން ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް މަދުވެގެން ދިއުން.

ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭ ހަގީގަތަކީ މިނިޒާމު ކޮންމެވެސް ސިފައެއްގަ އަޅުގަނޑުމެން ޕްރެކްޓިސް ކުރާތާ އެތަކެއް ޒަމާނެއް ވެއްޖެ މިހާރު. ގާނޫނެއް ލިބުނީ މީގެ 5 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިން. އެހެންނަމަވެސް އޭގެ ކުރިންވެސް ހޯމްމިނިސްޓްރީގެ ތާރީޚަށް ބަލާއިރު މިފަދަ މަސައްކަތްކުރާ ކޮންމެވެސް ސިފައެއްގަ މިމަސައްކަތްކުރާ ޑިޕާޓްމެންޓެއް ނުވަތަ ސެކްޝަނެއް އޮވެމެ މިދިޔައީ ތާރީޚްގެ ތެރެއަށް. އެހެންނަމަވެސް ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭ ހަގީގަތަކީ ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް މި މައްސަލަ ދިޔައީ ގައުމުގެ ތެރޭގައި ބޮޑުވަމުން. ކުށަށް އަރައިގަންނަ ކުޑަކުދިން ދަނީ އިތުރުވަމުން ކުށުގެ ވެށީގަ އުޅެމުންދާ ކުދިން ދަނީ އިތުރުވަމުން. ރިސްކްގަ ތިބި ކުދިން ދަނީ އިތުރުވަމުން. އެހެންވީމަ އަޅުގަނޑުމެން އެބަޖެހޭ ބަލާލަން ބިޒްނަސް އޭޒް ޔޫޝުއަލް ގޮސްގެނެއް މިކަމެއް ނުވާކަން ވަކިހިސާބަކުން. އެހެންވީމައެކަން ގަބޫލުކުރާ ހާލު އަޅުގަނޑުމެން ތަންކޮޅެއް އަންއޯތަޑޮކްސް ވިސްނުމަކަށް  މިދިޔައީ. މިކަމުގަ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ހުރިހާ ކުދިން އެޓް ރިސްކްވެސް ޑައިވާރޓް ކުރާ ކުދިންވެސް އަދި މިވަގުތަށް އަޅުގަނޑުމެނަށް ބެލެވޭގޮތުގައި ކުށުގެ ވެށީގަ އެންގޭޖްވެފަ ތިބި އެހެންނަމަވެސް  ހުކުމްނުކުރާ ކުދިންވެސް ގެންގޮސް މިތަނުގަ އެކުދިންނަށް ހިންގޭ އިންޓަރނޭޝަނލް ޕްރޮގްރާމުތައް ހިންގުމާ އެންމެ އެދެވޭ ތައުލީމީ ފުރުސަތުތައް ދިނުމާއި އެއިން ކޮންމެ ކުއްޖަކީވެސް ދިރިއުޅުމުގަ އަދި އުއްމީދެއް އޮތްކުއްޖެއްކަން އެކުއްޖާއަށްވެސް ޔަގީންކަން ދިނުން. އަދި މި މުޖުތަމައު ތެރެއިންވެސް އެ އުއްމީދު ފެނުން އަދި އެކުދިންގެ އާއިލާތަކަށްވެސް އުއްމީދު ލިބިގެން ދިއުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މި އުއްމީދީ ހޯޕް އައިލޭންޑް ޕްރޮޖެކްޓްގަ އަސްލު ބޭނުން. އެހެންވީމަ އަޅުގަނޑުމެން ބޭނުމީ ތިބޭފުޅުން ކުރިއަށް އޮތްތާނގަ މި ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ އިރުގަ ވިސްނުންފުޅު ބަހައްޓަވަން ވަކި ހިސާބަކުން މިކަހަލަ މެކޭނިޒަމެއް އެބަގެންނަކަން މީގެ ތެރެއިން ލުކްފޯވާޑް ކުރާ ވަރަށް ބޮޑު ބެނެފިޓްސްތަކެއް އެބަހުރިކަން.

ދެވަނަ ކަމަކަށް އަޅުގަނޑު ފާހަގަކޮށްލަން ބޭނުން. މި ނިޒާމު އެކްސްޕްލޮއިޓް ކުރުމުގެ ކަންތައް ތަކަށް ދާއިމީ ހައްލެއް ގެންނަން ވިސްނާއިރުގަ ރާއްޖޭގެ މިހާރުގެ ކްރައިމް އިންޑެކްސްއާ ސްޓެޓިސްޓިކަށް ބަލާފަ އަޅުގަނޑުމެން ޕްރޮޕޯސްކުރާ އެއްޗޭންޖްމީ. އޭޖް އޮފް ކްރިމިނަލް ރެސްޕޮންސިބިލިޓީ ދަށް ކުރުމަކީ. މިވަގުތު 15 އަހަރުގަ މިރެފާ ކުރާ އޭޖް އަޅުގަނޑުމެން ދަށް ކުރަން އެބަ 12 އަހަރަށް. މީގަ ޕާޕަސްއަކީ އެއްވެސް ހާލެއްގަ ކުދިންނަށް އެއްވެސް ހާލެއްގަ ޕަނިޝްކުރުމެއް ނޫން. ނުވަތަ ކުދިންނަށް ސިސްޓަމްގެ ތެރެއިން ފިޔަވަޅު އެޅުމެއްނޫން. ބޭނުންވަނީ އެއުމުރުފުރައިގަ ކުދިންވެސް ކްރައިމް އެންވަރަންމަންޓްގަ އެބައުޅޭކަމާ  އެ އެއްޗެސަށް އެބަދާކަން ގަބޫލުކުރާ ހާލު ކުދިންނަށް އަރލީ އިންޓަރވެންޝަންއެއް ހިންގުން. 12 އަހަރުން ފެށިގެން 15 އަހަރާ ދޭތެރޭގައި އާދަޔާ ޚިލާފަށް ގިނަވަމުން އެބަދޭ ކްރައިމަށް ހުށަހެޅިގެންދާ ކުދިން. އެއީ ކުދިން އެކްސްޕްލޮއިޑް ކުރުމުގެ ތެރެއިންވެސްމެ ހަމައެއާއެކު ސިސްޓަމުގެ ތެރޭގައި މިހިރަ ފޯލްޓީ ސިސްޓަމުގެ ތެރެއިން އަންނަ ކުދިންވެސް އެބައުޅޭ. އެހެންވީމަ މި ދެބައި މީހުންވެސް އުޅޭކަން އެނގޭ. އެކުދިންނަށް ދޭން ބޭނުންވާ އެންމެ އަވަސް ފަރުވާ އަވަހަށް ދެވޭނެ ނިޒާމެއް ހޯދުމަށްޓަކައި މި 12 އަހަރުން ތިރި މިކުރަނީ. ބައެއް ބޭފުޅުންނަށް މީތި ފަހަރެއްގަ މިސްއަންޑަސްޓޭނޑް ވެފަ އޮވެދާނެ ނުވަތަ މި ކޮމިއުނިކޭޓް ކުރުމުގަ މުޅިން އަންޑަސްޓޭޑް ނުވެދާނެ.  އަޅުގަނޑުމެންގެ އޮބްޖެކްޓިވް އެއްނޫން އުމުރުން 12 ، 13 އަހަރުގެ ކުދިންގެންގޮސް ޖަލަށް ލައިގެން ގޮޅިތަކުގަ ގެންގުޅުމަކީ.

އަޅުގަނޑުމެން ބޭނުންވަނީ އެއް ހަގީގަތް ގަބޫލުކުރަން. އެހަގީގަތަކީ އެކުއްޖާގެ އުމުރަކާ އެކުއްޖާ ކުރާކަމަކާ މާބޮޑު ގުޅުމެއްނެތްކަން. އަދި މިވަގުތު ރާއްޖޭގެ ސްޓެޓިސްޓިކުން އެބަ ދައްކާކަން ރައްޖޭގައި އާދަޔާ ޚިލާފަށް ގިނަކުދިން 12 އަހަރާ 15 އަހަރާ ދޭތެރޭގަވެސް އެޓް ރިސްކްގަޔާ ކްރައިމް އެނަވަރަންމަންޓުގަ އުޅެމުންދާކަން. އެހެންވީމަ މި ހަގީގަތް ގަބޫލުކުރާ ހާލު އަޅުގަނޑުމެން މިއަށް އެޑްރެސް ކުރަން ބޭނުންވަނީ. 15 އަހަރުވަންދެން ބަލަބަލާ ކޮންއިރަކުންތޯ އެކުއްޖާ ބާތުޑޭ އަންނަނީ އެހިސާބުން ފެށިގެން ޖުވެނައިލް ޖަސްޓިސް ސިސްޓަމް ތެރެއަށް އެކުއްޖާ ވަންނާނީއޭ. ނުވަތަ މިހާރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަޅާލެވެން އަންނަވަރަށް ހަނިވިންޑޯއެއްގެތެރެއިން ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް އިންޓަރވެންޝަން  ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގާނީއޭ. މީކީ މީގެ ހައްލެއްކަމަށް އަޅުގަނޑުމެން ގަބޫލެއް ނުކުރަން. އެއީ ސަބަބަކީ މިދެންނެވިހެން މީގެ ނަންބަރސްތައް މިދަނީ ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް އިތުރުވަމުން.

އަޅުގަނޑުމެނަށްވެސް ވަރަށް ފަސޭހަ ހަގީގަތުގަ ޕޮލިސީ މޭކަރގެ ހައިސިއްޔަތުން އަޅާނުލާ ތިބެން މިމައްސަލާގަ އެއީ ކީއްވެ އަޅުގަނޑުމެނެއްނޫން މައްސަލަ ކުރިއޭޓް ކުރީކީ.  ކޮންމެހެން އަޅުގަނޑުމެން ވާކަށް ނުޖެހޭ ދޯ މުޅި މައްސަލައަށް ހައްލު ހޯދާ ބަޔަކަށްވެސް. އެހެންނަމަވެސް މިވަގުތު ޒިންމާވާ ފަރާތުގެ ހައިސިއްޔަތުން އަޅުގަނޑުމެން ބޭނުމެއްނުވޭ މައްސަލަ ޑޮޖް ކުރާކަށް. މިއަށް ފުރިހަމައަށް ޒިންމާ ވާހާލު ދާއިމީ ހައްލެއް ގެންނަން ބޭނުނަވަނީ. އެހެންވީމަ މި ސިސްޓަމްގެ ތެރޭގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ ހުރިހާ ބޭފުޅުން އުއްމީދަކަށް ވާންވާނެ އަޅުގަނޑުމެންގެ ވަޒީފާއަކީ ދާއިމީ ވަޒީފާއެއްނޫންކަން ގަބޫލުކުރަން. މި ޑިޕާޓްމަންޓް އަބަދުމެ އޮންނަންޖެހޭ ކަމަށް ގަބޫލުކޮށްގެން ނުވާނެ. ނުވަތަ މިދާއިރާގަ އަބަދުމެ މީހުންތަކެއް މަސައްކަތް ކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ގަބޫލުކޮށްގެން ނުވާނެ. ކޮންމެވެސް ހިސާބަކުން މިއަށް ނިމުމެއް އަންނަންޖެހޭ ކަހަލަގޮތަކަށް މިމަސައްކަތް ކުރަންޖެހޭނީ. އޭރުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް މި އޮބްޖެކްޓިވް ހާސިލުވީކަމަކަށްވާނީ. މާދަމާވެސް ޑިލިންކުއެންޓް 400 ކުދިން 800 އެބައުޅެއޭ ބުނެބުނެ އެހެންތިބީމަކާ ކަމަކުނުދާނެ. މީކީއެއްވެސް ވަރަކަށް ސެލެބަރޭޓް ކުރަންޖެހޭ ކަމެއްނޫން. މިފިގަރއަކީ ޕްރައުޑް ވާންޖެހޭ ފިގަރއެއްނޫން. އެހެންވީމަ އަޅުގަނޑުމެން ބަލަންޖެހޭނެ މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން އެޓެންޑްކުރަންޖެހޭ 400 ކުދިންތިބިނަމަ މީގެ ދެއަހަރު ފަހުން ތިބެންޖެހޭނީ އޭގަ 300. އެއަށްފަހުގަ 100. އެއަށްފަހުގަ ހުސްވާންޖެހޭނެ.  ދެން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ވަރަށް ފަސޭހައިން އައިޑެންޓިފައި ކުރެވޭނެ މެކޭނިޒަމްތަކެއް ހުންނަން ވާނެ ސޮސައިޓީތެރޭގަ ކުއްޖަކު މިދިމާލަށް ލެނބިގެން އަންނަންޏާ. ދުރާލާ އެކުއްޖާއަށް އެޓެންޑް ކުރެވި މިހާރު އަޅުގަނޑުމެންގެ ބައެއް ފޯލްޓީ ސިސްޓަމްސްތައް ފެމެލީ ޗައިލްޑް ޕްރޮޓެކްޝަން ދިމާލުންނާ މިތަންތަނުން އެޓެންޑް ކުރެވިގެން ކުދިން އައިސް ގާނޫނާ ފުށު ނައަރަނީސް އެ ކުދިންނަށް އެޓެންޑްވުމަކީ އެއީ ޓާގެޓްކަމަށް އަޅުގަނޑުމެން މުޖުތަމައު އޮތްގޮތަށް ހެދުން. އަޅުގަނޑަށް ހީވަނީ އެއީ ކަންނޭގޭ އަޅުގަނޑުމެން މިމަސައްކަތް ކުރާ އެންމެންގެ އޮބްޖެކްޓިވްއަކަށް އަދި ރޫހަކަށް ވާނީ.

ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރު އަދާކުރަން ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ޖުވެނައިލް ޖަސްޓިސްއިން އިސްނަންގަވައިގެން މިކަމުގަ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށް މިފަދަ ޓްރެއިނިންގތައް ހިންގަވާތީ އަދި ބައެއް ޓްރެއިނިންގ ތައް އަޅުގަނޑަށް އެނގޭ ބައެއްބޭފުޅުން  މިތާހަމަ ސިންގަލް ހޭންޑެޑްކޮށް ހިންގަވަނީ. އަދި ފެސިލިޓޭޓަރުން ހުރިހާ ދިމާލަކުން ތިކުރައްވާ މަސައްކަތް ވަރަށް ބޮޑަށް ފާހަގަ ކުރަން. މިމަސައްކަތަކީ އެހާ ބޮޑަށް ފަންޑެޑް މަސައްކަތެއްނޫން. ވަރަށް ބޮޑަށް އަޅާނުލެވި ދައުލަތެއްގެ ސިފައިގަ އަޅާނުލެވި އޮންނަކަމެއް. ވަރަށް ބޮޑަށް މިކަމުގަ ތެރޭގައި އުޅޭ ބޭފުޅުންނަކީ އަމިއްލަ އިސްނެންގެވުމާ އަމިއްލަ އިންޓްރެސްޓާ މިކަމަކަށް އޮތް ލޯތްބެއްގެ ބޮޑުކަމުން މިކަންކުރާ ބޭފުޅުން އެހެންވީމަ އަޅުގަނޑު ހަމަ ސެލިއުޓްކުރަން ތިއެންމެ ބޭފުޅުންނަށް އަދި ޚާއްޞަކޮށް މިދާއިރާގަ މަސައްކަތް ތިކުރައްވާ ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށް. މުޖުތަމައުތެރޭގަ ހަގީގަތުގަ އެންމެ މުހިންމު އެއް ކޮންޕޯނަންޓްމީ. ސަބަބަކީ މިއަދު މިކުދިން ރައްކާތެރި ނުކުރެވިއްޖެ ކަމަށް ވަންޏާ ނުވަތަ އަޅާނުލެވިއްޖެ ކަމަށްވަންޏާ މާދަމާ އެހެން ނިޒާމެއްގެ ތެރޭގަ މިކުދިންނަށް އެޑްރެސް ކުރަން އުޅޭއިރުގަ  ދައުލަތަށް ޚަރަދުވެސް ބޮޑުވާނެ ރިސްކްވެސް ބޮޑުވާނެ. އަނެއްކޮޅުން ލިބޭ ޑެމޭޖްވެސް ބޮޑުވާނެ. އެހެންވީމަ ތި އެންމެ ބޭފުޅުން މިކުދިންނަށް އަޅާލުމަށްޓަކައި ތިގެންގުޅުއްވާ ޑެޑިކޭޝަނާ ކޮމެންޓްމެންޓް އަޅުގަނޑު ހަމަ ވަރަށް ބޮޑަށް ފާހަގަކޮށް މިނިޒާމު މިވަގުތު ހިންގަންހުރި އިސްވެރިއެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އެންމެބޭފުޅުންނަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރު އަދާކުރަން.

އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ އަޅުގަނޑުމެން މިކުރާ ބުރަ މަސައްކަތުގަ އަދި މިހާ ޚާއްޞަ ހައްސާސީ މަސައްކަތުގަ މަތްﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އަޅުގަނޑު މެންނަށް ކާމިޔާބު މިންވަރު ކޮށްދެއްވުން.